معرفی دوره آموزش خدمات فرودگاهی

دوره خدمات فرودگاهی عملیات هوایی (Airside Operations – Air Ops)

دوره عملیات هوایی (Air Ops) یکی از تخصصی‌ترین دوره‌های خدمات فرودگاهی است که به آموزش اصول مدیریت و نظارت بر فعالیت‌های مربوط به باند پرواز (Runway)، رمپ (Ramp)، تاکسی‌وی (Taxiway) و محیط‌های حساس فرودگاهی می‌پردازد. شرکت در این دوره برای افرادی که می‌خواهند در سطوح بالاتر عملیاتی فرودگاه‌ها فعالیت کنند، بسیار مهم است.

مباحث دوره:

• آشنایی با ساختار و تقسیم‌بندی مناطق عملیاتی فرودگاه (Airside)

• مقررات و استانداردهای بین‌المللی ایکائو (ICAO) و یاتا (IATA) در حوزه Airside

• مدیریت عملیات رمپ: جابه‌جایی هواپیماها، خدمات سوخت‌گیری، بارگیری و تخلیه بار

• بررسی سیستم‌های روشنایی باند و تاکسی‌وی

• هماهنگی عملیات زمینی با برج مراقبت پرواز (ATC)

• مدیریت خطرات در محیط ایرساید: آگاهی از FOD (Foreign Object Debris)، پرندگان، و موانع احتمالی

• اقدامات اضطراری در ایرساید: آتش‌نشانی، امداد و نجات، و پاسخ به حوادث غیرمنتظره

• آشنایی با وسایل نقلیه ایرساید و مقررات رانندگی در باندها و رمپ‌ها

  

دوره خدمات فرودگاهی یخ‌زدایی و جلوگیری از یخ‌زدن (De-ice & Anti-ice Operations)

دوره De-ice & Anti-ice یکی از تخصصی‌ترین و حیاتی‌ترین آموزش‌های حوزه خدمات فرودگاهی است. این دوره برای آماده‌سازی نیروهایی طراحی شده که مسئول انجام عملیات یخ‌زدایی و جلوگیری از یخ‌زدگی هواپیماها پیش از پرواز هستند. یخ‌زدگی روی بدنه یا بال‌های هواپیما می‌تواند به‌شدت ایمنی پرواز را به خطر بیندازد، بنابراین اجرای صحیح این عملیات یک ضرورت قطعی در فرودگاه‌های سردسیر و در فصل‌های سرد سال است.

مباحث دوره:

• اصول علمی تشکیل یخ و اثرات آن بر عملکرد هواپیما

• شناخت سیستم‌های یخ‌زدایی و ضدیخ در هواپیما (مانند Bleed Air Systems)

• آشنایی با انواع مایعات De-icing و Anti-icing (Type I, II, III, IV)

• روش‌های انجام یخ‌زدایی: اسپری دستی، خودروهای یخ‌زدایی، برج‌های ثابت

• مراحل اجرای عملیات یخ‌زدایی و ضدیخ طبق استانداردهای جهانی

• مدیریت ایمنی محیط کار در عملیات De-icing

• آشنایی با ارتباطات رادیویی در حین عملیات و هماهنگی با برج مراقبت (ATC) و خدمه پروازی

• زمان‌های بحرانی (Holdover Time) و نحوه ارزیابی شرایط آب و هوایی پیش از پرواز

دوره خدمات فرودگاهی TIC (Ticketing, Information, and Customer Service)

دوره TIC یکی از پرکاربردترین و محبوب‌ترین دوره‌های خدمات فرودگاهی است که سه مهارت کلیدی یعنی فروش بلیت، اطلاع‌رسانی به مسافران، و ارائه خدمات مشتری را در یک برنامه آموزشی جامع ترکیب می‌کند. این دوره برای کسانی مناسب است که می‌خواهند در بخش‌های پذیرش، صدور بلیت، اطلاعات فرودگاهی یا خدمات مسافری در شرکت‌های هواپیمایی و فرودگاه‌ها فعالیت کنند.

مباحث دوره:

• اصول فروش بلیت هواپیما: آشنایی با انواع بلیت‌ها (رفت و برگشت، یک‌طرفه، باز)

• کار با سیستم‌های رزرواسیون جهانی (GDS) مانند آمادئوس (Amadeus)، گالیلئو (Galileo)، ساور (Sabre)

• صدور، تغییر، کنسل کردن و استرداد بلیت طبق قوانین شرکت‌های هواپیمایی

• آشنایی با مفاهیم نرخ‌گذاری بلیت (Fare Calculation) و قوانین بار مجاز

• مهارت‌های ارتباط با مشتری و مدیریت شکایات مسافران

• آموزش اطلاع‌رسانی صحیح درباره تغییرات پروازی، گیت، تاخیر یا لغو پرواز

• اصول رفتار حرفه‌ای در محیط فرودگاهی (Dress Code، رفتار با مسافران خاص، نحوه برخورد در شرایط استرس‌زا)

• مدیریت صف‌های پذیرش و کمک به مسافران ناتوان یا دارای نیازهای ویژه

دوره لود کنترل (Load Control Course)

لود کنترل از حساس‌ترین بخش‌های عملیات فرودگاهی است. این دوره به آموزش محاسبه وزن، تعادل و توزیع بار در هواپیما می‌پردازد تا ایمنی پرواز تضمین شود.

مباحث دوره:

• مفاهیم وزن خالص (Dry Operating Weight)، وزن برخاست (Takeoff Weight) و وزن فرود (Landing Weight)

• نحوه محاسبه تعادل هواپیما (Center of Gravity)

• کار با نرم‌افزارهای لود کنترل

• تهیه Load Sheet و Trim Sheet استاندارد

• قوانین بین‌المللی مربوط به بار و تعادل هواپیما

دوره پذیرش مسافر با سیستم DCS (Departure Control System Training)

در این دوره، هنرجویان با سیستم‌های کنترل پرواز و پذیرش مسافر (DCS) که در کانترهای فرودگاه استفاده می‌شود، آشنا می‌شوند. این دوره برای افرادی که قصد کار در بخش پذیرش مسافر دارند ضروری است.

مباحث دوره:

• نحوه کار با سیستم‌های DCS مختلف (مانند Amadeus، Sabre، SITA)

• فرآیند چک-این (Check-in) مسافران

• صدور کارت پرواز (Boarding Pass) و برچسب بار (Baggage Tag)

• مدیریت تغییرات پروازی (تغییرات گیت، تأخیرها، تغییر پرواز)

• آشنایی با قوانین حمل بار و مقررات ایرلاین‌ها

دوره خدمات بار (Ramp and Baggage Services)

این دوره به آموزش مدیریت بار و چمدان‌های مسافران در فرودگاه می‌پردازد. افرادی که این دوره را طی می‌کنند، آماده انجام تخلیه، بارگیری، برچسب‌گذاری و انتقال ایمن جامه‌دان‌ها خواهند بود.

سرفصل‌های آموزشی:

• فرآیند دریافت، ثبت و ارسال بار مسافران

• استفاده از تجهیزات مکانیکی حمل بار (Conveyor belts، carts)

• مدیریت چمدان‌های گمشده و آسیب‌دیده

• ایمنی در جابجایی بارهای خطرناک

• آشنایی با بارنامه هوایی (Air Waybill)

دوره ایمنی و امنیت فرودگاهی (Airport Safety and Security Training)

دوره خدمات فرودگاهی (airside safety) این دوره تخصصی برای افرادی طراحی شده که قصد کار در بخش‌های حراست و ایمنی فرودگاه‌ها را دارند. دوره‌ای حیاتی برای اطمینان از امنیت پروازها و فرودگاه‌ها.

مباحث دوره:

• اصول ایمنی در مناطق ایرساید و ترمینال

• نحوه انجام بازرسی مسافران و بار

• آشنایی با تجهیزات بازرسی (X-ray, Metal Detector)

• مدیریت تهدیدات و بحران‌های امنیتی

• قوانین بین‌المللی امنیت هوانوردی (Annex 17 ICAO)

دوره مقررات کالاهای خطرناک (Dangerous Goods Regulations – DGR)

دوره مقررات کالاهای خطرناک (DGR) یکی از حیاتی‌ترین دوره‌های آموزشی در حوزه خدمات فرودگاهی و هوانوردی است. این دوره برای افرادی طراحی شده که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم در حمل، بسته‌بندی، بارگیری، پذیرش، و مدیریت کالاهای خطرناک در فرودگاه‌ها و هواپیماها دخیل هستند. رعایت دقیق این مقررات، برای جلوگیری از حوادث هوایی و حفظ ایمنی مسافران، خدمه و تجهیزات، الزامی است.

مباحث دوره:

• تعریف کالاهای خطرناک و دسته‌بندی آن‌ها بر اساس مقررات یاتا (IATA) و ایکائو (ICAO)

• آشنایی با ۹ کلاس کالاهای خطرناک (مواد منفجره، گازها، مایعات قابل اشتعال، مواد سمی، مواد رادیواکتیو و…)

• نحوه شناسایی کالاهای خطرناک در بار و محموله‌های هوایی

• اصول بسته‌بندی صحیح کالاهای خطرناک طبق مقررات جهانی

• برچسب‌گذاری (Labeling) و علامت‌گذاری (Marking) کالاهای خطرناک

• مدارک و مستندات الزامی (مانند Dangerous Goods Declaration)

• آشنایی با معافیت‌ها (Exemptions) و استثناها در حمل کالاهای خطرناک

• اقدامات اضطراری در صورت نشت، آسیب یا حادثه مرتبط با کالاهای خطرناک در فرودگاه یا هواپیما

دوره‌های خدمات فرودگاهی تنها به موارد ذکر شده محدود نمی‌شوند و طیف گسترده‌ای از آموزش‌های تخصصی دیگر نیز در این حوزه ارائه می‌شود. بسته به نیاز فرودگاه‌ها، شرکت‌های هواپیمایی و مراکز خدمات زمینی، دوره‌های متنوعی مانند آموزش بارگیری و تخلیه بار، ایمنی فرودگاهی، کار با تجهیزات زمینی (GSE)، پذیرش بار و مسافر، و مدیریت حوادث اضطراری نیز برگزار می‌شود.

برای آشنایی بیشتر با دوره‌های موجود و مشاوره جهت انتخاب مناسب‌ترین مسیر آموزشی، می‌توانید همه روزه در ساعات اداری ۹ تا ۱۸ با شماره تلفن های ۰۲۱۴۴۶۵۰۶۳۳-۰۲۱۴۴۶۷۳۱۷۲ تماس بگیرید و اطلاعات دقیق‌تری دریافت کنید.

آینده شغلی رشته‌های خدمات فرودگاهی

خدمات فرودگاهی از جمله حوزه‌هایی هستند که همواره به نیروی متخصص و آموزش‌دیده نیاز دارند. با رشد صنعت هوانوردی، افزایش تعداد پروازها و توسعه فرودگاه‌های جدید، تقاضا برای استخدام نیروهای حرفه‌ای در بخش‌های مختلف خدمات فرودگاهی به طور مداوم رو به افزایش است. این رشته به دلیل ماهیت تخصصی و نیاز به رعایت دقیق استانداردهای ایمنی و عملیاتی، فرصت‌های شغلی بسیار متنوع و پایداری را برای فارغ‌التحصیلان فراهم می‌کند.

فرصت‌های شغلی پس از گذراندن دوره‌های خدمات فرودگاهی عبارتند از:

• کارشناس عملیات فرودگاهی (Airport Operations Officer)

• کارمند بخش صدور بلیت و خدمات مسافری (Ticketing & Customer Service Agent)

• اپراتور تجهیزات زمینی (Ground Support Equipment Operator)

• کارشناس پذیرش بار و محموله (Cargo and Baggage Handler)

• تکنسین عملیات یخ‌زدایی و ضدیخ هواپیما (De-icing Technician)

• کارشناس مقررات کالاهای خطرناک (DGR Specialist)

• مسئول اطلاعات فرودگاهی (Airport Information Officer)

• کارمند سوپروایزر رمپ و کنترل حرکت هواپیما در رمپ (Ramp Supervisor)

• هماهنگ‌کننده عملیات اضطراری و ایمنی فرودگاه (Airport Emergency Coordinator)

علاوه بر این، افرادی که بتوانند تجربه و مهارت کافی در این زمینه کسب کنند، شرایط پیشرفت شغلی در مسیرهای مدیریتی مانند مدیریت واحد عملیات فرودگاه یا مدیریت بخش خدمات مسافری را برای خود به وجود می آورند. با داشتن مدرک معتبر از آموزشگاه‌های تخصصی، فرصت اشتغال در فرودگاه‌های داخلی، شرکت‌های هواپیمایی، مراکز بار هوایی، و حتی فرودگاه‌های بین‌المللی برای فارغ‌التحصیلان این رشته فراهم می‌شود.

نتیجه گیری 

خدمات فرودگاهی یکی از حیاتی‌ترین بخش‌های صنعت هوانوردی است که نقش مستقیمی در ایمنی، کارایی و کیفیت سفرهای هوایی ایفا می‌کند. دوره خدمات فرودگاهی شامل طیف وسیعی از فعالیت‌هاست؛ از عملیات رمپ و بارگیری گرفته تا مدیریت اطلاعات مسافران، یخ‌زدایی هواپیماها و رعایت مقررات مربوط به حمل کالاهای خطرناک. هرکدام از این بخش‌ها نیازمند نیروهای متخصص و آموزش‌دیده‌ای است که بتوانند مطابق با بالاترین استانداردهای بین‌المللی فعالیت کنند.

با توجه به توسعه مداوم زیرساخت‌های فرودگاهی و افزایش ترافیک هوایی در سطح ملی و بین‌المللی، آینده شغلی در این حوزه بسیار روشن و پربار پیش‌بینی می‌شود. کسانی که امروز با انتخاب آگاهانه وارد این مسیر می‌شوند، فردایی مطمئن‌تر و فرصت‌های شغلی گسترده‌تری در انتظارشان خواهد بود.

دوره‌های خدمات فرودگاهی چه مدت زمانی طول می‌کشند؟
مدت زمان دوره‌ها بسته به نوع آموزش متفاوت است. برخی دوره‌ها کوتاه‌مدت و طی چند روز برگزار می‌شوند و برخی دیگر به صورت جامع و طی چند هفته یا چند ماه آموزش داده می‌شوند.

آیا برای شرکت در این دوره‌ها نیاز به مدرک تحصیلی خاصی دارم؟
شرایط ثبت‌نام ممکن است بسته به نوع دوره متفاوت باشد، اما به طور کلی داشتن حداقل مدرک دیپلم کافی است. برای برخی دوره‌های تخصصی‌تر، آشنایی با زبان انگلیسی یا داشتن تجربه کاری در فرودگاه مزیت محسوب می‌شود.

آیا برای شروع دوره‌های خدمات فرودگاهی نیاز به تجربه کاری در این حوزه دارم؟
خیر، برای شرکت در بیشتر دوره‌های خدمات فرودگاهی، تجربه کاری قبلی الزامی نیست. این دوره‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که حتی افرادی که تجربه‌ای در این زمینه ندارند، بتوانند به راحتی وارد دوره شده و مهارت‌های لازم را یاد بگیرند.

آیا دوره‌های خدمات فرودگاهی به صورت آنلاین نیز برگزار می‌شوند؟
بله، بسیاری از دوره‌های خدمات فرودگاهی به صورت آنلاین یا نیمه‌حضوری نیز برگزار می‌شوند تا افرادی که امکان حضور در کلاس‌های حضوری را ندارند، بتوانند از آموزش‌های تخصصی بهره‌مند شوند.