چگونه خلبان هواپیمای مسافربری شویم؟ (شرایط خلبان شدن)

خلبان هواپیمای مسافربری چه کسی است؟

خلبان هواپیمای مسافربری، شخصی است که دوره‌های خلبانی را در یکی از مراکز مورد تایید سازمان هواپیمایی کشوری گذرانده و دارای مجوز و گواهینامه خلبانی می‌باشد. یکی از موارد مهم برای شرایط خلبان شدن این است که این فرد مسئول اطمینان از ایمنی و حمل و نقل به موقع مسافران و محموله‌ها و همچنین رعایت استانداردهای دقیق ایمنی هوانوردی و نظارتی می‌باشد. وظایف و مسئولیت‌های خاص یک خلبان خطوط هوایی ممکن است بسته به اندازه و نوع هواپیمایی که آنها کار می کنند، متفاوت باشد.

خلبانی چیست؟

خلبانی شغل هدایت و ناوبری هواپیما است. خلبانان مسئول سلامت مسافران، بار و هواپیما هستند.

انواع خلبانی:

• خلبانی تجاری: هدایت هواپیماهای مسافربری و باربری
• خلبانی نظامی: هدایت هواپیماهای جنگی
• خلبانی تفریحی: هدایت هواپیماهای کوچک برای تفریح
• خلبانی آموزشی: آموزش خلبانان جدید

مهارت‌های لازم برای خلبانی:

• مهارت‌های فنی: دانش عمیق در مورد هواپیماها، سیستم‌ها و نحوه عملکرد آنها
• مهارت‌های ناوبری: توانایی یافتن مسیر و هدایت هواپیما به مقصد
• مهارت‌های تصمیم‌گیری: توانایی تصمیم‌گیری سریع و صحیح در پرواز در شرایط اضطراری
• مهارت‌های ارتباطی: از شرایط خلبان شدن این است که توانایی برقراری ارتباط موثر با برج مراقبت، سایر هواپیماها و خدمه پرواز داشته باشد.
• مهارت‌های رهبری: توانایی هدایت و رهبری خدمه پرواز

شرایط خلبانی مسافربری در ایران

از شرایط خلبان شدن باید گفت به طور کلی برای ادامه تحصیل رشته خلبانی ایران دو راه وجود دارد.

دانشگاه خلبانی (نظامی)

شرکت در کنکور و قبولی در دانشگاه‌های علوم و فنون هوانوردی از جمله دانشگاه شهید ستاری یکی از راه‌های آموزش خلبانی می‌باشد؛ اما باید بدانید که در پایان دوره پس از اتمام تحصیلات دانشگاهی، فرد به عنوان خلبان نظامی باید در یکی از ارگان‌های دولتی مانند سپاه و ارتش و … مشغول به فعالیت شود.

آموزشگاه خلبانی (غیرظامی)

اما اگر به خلبانی هواپیمای مسافربری، تجاری و غیرنظامی علاقه‌مند هستید، باید رشته خلبانی را از طریق آموزشگاه‌های خلبانی در کشور شروع کنید. این آموزشگاه‌ها با نظارت مستقیم سازمان هواپیمایی کشور مشغول به فعالیت هستند. با شرکت در دوره‌های این مراکز و موفقیت در آزمون‌های سازمان هواپیمایی کشور، دانشجو می‌تواند گواهینامه معتبر دریافت نماید و به عنوان خلبان وارد بازار کار شود.

آموزشگاه آنلاین هوانوردی اویواسکای یکی از مراکز مورد تایید سازمان هواپیمایی کشوری می‌باشد که دوره‌های آموزش خلبانی هواپیمای مسافربری و تجاری و شرایط خلبان شدن را به صورت کاملا تخصصی توسط اساتید مجرب به صورت آنلاین، آفلاین و حضوری برگزار می‌نماید. برای کسب اطلاعات بیشتر از زمان برگزاری دوره و شهریه کلاس‌ها می‌توانید با شماره تلفن‌های ۰۲۱۴۴۶۵۰۶۶۳-۰۲۱۴۴۶۷۳۱۷۲ تماس بگیرید و از مشاوره تخصصی رایگان کارشناسان ما بهره‌مند شوید.

آموزش خلبانی مسافربری

برای اینکه بتوانید به عنوان یک خلبان هواپیمای مسافربری مشغول به کار شوید باید در دوره آموزش خلبانی غیرنظامی آموزشگاه‌های سراسر کشور شرکت و گواهینامه مربوط به آنها را دریافت کنید. در ادامه هر کدام از این دوره‌ها را به اختصار شرح خواهیم داد.

 آموزش خلبان خصوصی (PPL):

دوره Private Pilot License اولین مرحله برای شروع خلبانی است و پس از اتمام دوره و اخذ مدرک خلبان هواپیما این امکان را بدست می آورد تا با هواپیماهای سبک و شخصی پرواز کنند. دوره PPL شامل آموزش مدرسه زمینی در تئوری حمل و نقل هوایی، آموزش پرواز در یک هواپیمای تک موتور و یک امتحان عملی است. با در اختیار داشتن مدرک PPL، اجازه فعالیت حرفه‌ای در ایرلاین داده نمی‌شود، یعنی صرفا می‌توانید با هواپیمای شخصی خود پرواز کنید. اگر قصد داشته باشید یک خلبان حرفه‌ای شوید، لازم است دوره‌های بعدی خلبانی را طی کنید که این دوره‌ها شامل خلبانی بازرگانی (CPL) و IR است.

آموزش خلبان تجاری (CPL):

دوره Commercial Pilot License که به خلبانی تجاری اشاره دارد، مجوزی است که توسط سازمان هواپیمایی برای افرادی صادر می شود که برنامه آموزشی خاصی را برای تبدیل شدن به خلبان تجاری انجام داده‌اند. داشتن گواهینامه خلبانی CPL به فرد این امکان را می‌دهد که با هواپیماهای تجاری پرواز کند. داشتن این مدرک پیش‌نیاز بسیاری از مشاغل حرفه‌ای پرواز در صنعت هوانوردی است.

دوره  آموزشی CPL معمولاً شامل دروس تئوری و عملی است که موضوعاتی مانند قوانین هوایی، ناوبری، هواشناسی و سیستم‌های هواپیما را پوشش می‌دهد. پس از اتمام دوره آموزشی CPL و احراز شرایط لازم، فرد می‌تواند برای دریافت مجوز CPL از سازمان هواپیمایی کشوری اقدام کند. این مجوز به خلبانان اجازه می‌دهد تا برای پرواز به عنوان یک حرفه‌ای اقدام نمایند. دوره CPL شامل آموزش اضافی در مدرسه زمینی و آموزش پرواز در هواپیماهای چند موتوره است.

گواهینامه و آموزش خلبانی IR:

دوره Instrument Rating یک برنامه آموزشی تخصصی می‌باشد که به خلبان این امکان را می‌دهد تا بر اساس قوانین پرواز با ابزار (IFR) پرواز کند. افراد دارای مدرک خلبانی تجاری (CPL) یا گواهینامه خلبانی حمل و نقل هوایی (ATPL) با گذراندن این دوره توانایی پرواز در شرایط سخت آب و هوایی و دید کم را خواهند داشت و می‌توانند فرصت‌های شغلی خود را در صنعت هوانوردی گسترش دهند. برنامه آموزشی IR شامل دروس تئوری و عملی است که موضوعاتی مانند ناوبری ابزار، رویکردهای ابزار و روش‌های ابزار را پوشش می‌دهد. پس از اتمام دوره آموزشی IR و رعایت شرایط لازم، فرد می‌تواند رتبه IR را به گواهینامه خلبانی خود اضافه کند.

آموزش خلبانی مسافربری ATPL:

دوره خلبانی ATPL (Airline Transport Pilot License) بالاترین سطح خلبانی است و به دارنده آن اجازه می دهد تا با هواپیماهای تجاری بزرگ برای خطوط هوایی و سایر عملیات تجاری پرواز کند. دوره آموزشی ATPL از دوره CPL پیشرفته‌تر است و شامل دروس تئوری است. دروس تئوری شامل موضوعاتی مانند قوانین هوایی، ناوبری، هواشناسی و سیستم های هواپیما را پوشش می‌دهد. پس از اتمام دوره آموزشی ATPL و احراز شرایط لازم، فرد می‌تواند برای دریافت مجوز ATPL از سازمان هواپیمایی کشور اقدام نماید.

مطلب پیشنهادی: چگونه خلبان جنگنده شویم؟ – لیست بهترین خلبان های جنگنده

۹ ویژگی شخصیتی خلبان هواپیمای مسافربری

خلبانان هواپیما برای موفقیت در حرفه خود به مجموعه‌ای از ویژگی‌های شخصیتی منحصر به فرد نیاز دارند. در اینجا برخی از ویژگی‌های ضروری که معمولاً در خلبانان موفق هواپیما یافت می‌شود و لازمه شرایط خلبان شدن است، آورده شده است:

• توجه به جزئیات:

خلبانان باید دقیق باشند و به جزئیات توجه کنند؛ زیرا حتی اشتباهات کوچک می‌تواند عواقب جدی داشته باشد. آنها باید بتوانند به طور دقیق و دقیق رویه‌ها را دنبال کنند.

• قاطعیت:

خلبانان باید بتوانند در موقعیت های پرفشار تصمیمات سریع و آگاهانه بگیرند. آنها باید بتوانند انتقادی فکر کنند و بر اساس اطلاعات موجود تصمیم بگیرند.

• سازگاری:

خلبانان باید سازگار و انعطاف پذیر باشند، زیرا برنامه و شرایط پرواز می‌تواند به سرعت تغییر کند. آنها باید بتوانند برنامه‌ها و استراتژی‌های خود را در صورت نیاز تنظیم کنند.

• نظم و انضباط:

خلبانان باید حس انضباط و خودکنترلی قوی داشته باشند، زیرا مسئولیت ایمنی خود و مسافرانشان را بر عهده دارند. آنها باید بتوانند در شرایط استرس‌زا تمرکز و خونسردی خود را حفظ کنند.

• مهارت های ارتباطی:

خلبانان باید مهارت های ارتباطی عالی، هم کلامی و هم نوشتاری داشته باشند. آنها باید بتوانند به طور موثر با کنترلرهای ترافیک هوایی، مسافران و سایر اعضای خدمه ارتباط برقرار کنند.

• کار تیمی:

خلبانان باید بتوانند به عنوان بخشی از یک تیم به طور موثر کار کنند، زیرا اغلب با سایر اعضای خدمه مانند مهمانداران پرواز و خدمه زمینی کار می کنند. آنها باید بتوانند برای اطمینان از یک پرواز ایمن و موفقیت‌آمیز با یکدیگر همکاری کرده و تلاش‌های خود را هماهنگ کنند.

• آمادگی جسمانی:

خلبانان باید آمادگی جسمانی خوبی داشته باشند، زیرا این شغل مستلزم نشستن‌های طولانی مدت است که در صورت عدم رسیدگی صحیح می‌تواند منجر به مشکلات سلامتی شود. آنها همچنین باید بینایی، شنوایی و هماهنگی دست و چشم خوبی داشته باشند.

• صبر:

خلبانان باید صبر داشته باشند، زیرا پرواز می‌تواند شامل ساعت‌های طولانی انتظار برای بهبود شرایط آب و هوایی یا سایر عوامل قبل از پرواز باشد. آنها همچنین هنگام برخورد با موقعیت‌های غیرمنتظره در طول پرواز باید صبر داشته باشند.

• ثبات عاطفی:

خلبانان باید از ثبات عاطفی و انعطاف پذیری برخوردار باشند، زیرا این شغل در مواقعی می تواند از نظر احساسی سخت باشد، به ویژه در مواقع اضطراری یا هنگام برخورد با مسافران مضطرب. آنها باید بتوانند تحت فشار آرام بمانند و در مواقع لزوم شرایط را ذتحت کنترل داشته باشند.

رشته هوانوردی در دانشگاه‌های ایران سه گرایش اصلی دارد:

۱. مراقبت پرواز:

• وظایف: نظارت بر امنیت و ایمنی پرواز، راهنمایی خلبانان در شرایط مختلف، ارائه اطلاعات مربوط به شرایط جوی و وضعیت ترافیک هوایی
• مهارت‌های لازم: دقت و تمرکز بالا، توانایی تصمیم‌گیری سریع، تسلط به زبان انگلیسی
• بازار کار: استخدام در فرودگاه‌ها و برج‌های مراقبت پرواز
• دانشجویان: پذیرش از گروه‌های آزمایشی ریاضی و فیزیک و علوم تجربی

۲. ناوبری هوایی:

• وظایف: تهیه نقشه مسیر پرواز با توجه به شرایط جوی، ارائه اطلاعات ناوبری به خلبانان، حضور در کابین خلبان به عنوان کمک خلبان
• مهارت‌های لازم: دانش عمیق در مورد ناوبری هوایی، تسلط به زبان انگلیسی، توانایی کار تیمی
• بازار کار: استخدام در شرکت‌های هواپیمایی و ایرلاین‌ها
• دانشجویان: پذیرش از گروه‌های آزمایشی ریاضی و فیزیک

۳. خلبانی:

• وظایف: هدایت هواپیما در طول مسیر پرواز، اطمینان از سلامت و ایمنی هواپیما و مسافران
• مهارت‌های لازم: دانش عمیق در مورد هواپیماها و سیستم‌های آنها، مهارت‌های پروازی، توانایی تصمیم‌گیری سریع در شرایط بحرانی
• بازار کار: استخدام در شرکت‌های هواپیمایی، ایرلاین‌ها، سازمان‌های نظامی و …
• دانشجویان: پذیرش از گروه‌های آزمایشی ریاضی و فیزیک و علوم تجربی

نکات مهم:

• علاوه بر سه گرایش اصلی، رشته هوانوردی گرایش‌های دیگری نیز دارد مانند مهندسی هوافضا، کنترل ترافیک هوایی و مدیریت هوانوردی.
• شرایط پذیرش در دانشگاه‌ها برای هر گرایش ممکن است متفاوت باشد.
• برای ورود به شغل خلبانی، علاوه بر مدرک دانشگاهی، نیاز به گذراندن دوره‌های خلبانی و کسب گواهینامه خلبانی نیز است.
• شغل‌های هوانوردی از جمله شغل‌های پردرآمد و پر مسئولیت هستند.

چگونه خلبان هواپیمای مسافربری شویم؟

از جمله شرایط خلبان شدن باید گفت:

گام اول: شرایط عمومی خلبان شدن در ایران را بررسی کنید:

• حداقل سن: ۱۸ سال
• مدرک تحصیلی: دیپلم
• وضعیت خدمت وظیفه: برای داوطلبان پسر، معافیت تحصیلی یا پایان خدمت
• سلامتی: گذراندن معاینات پزشکی با گواهینامه کلاس ۱ از سازمان هواپیمایی کشوری
• حداقل قد: ۱۶۵ سانتی‌متر
• بینایی و شنوایی: بدون نقص
• عدم اعتیاد
• تسلط به زبان انگلیسی

گام دوم: آموزش‌های لازم را ببینید:

• مدرک PPL: گذراندن دوره خلبانی خصوصی (حدود ۱۵۰ ساعت تئوری و ۴۰ ساعت پرواز)
• مدرک CPL: گذراندن دوره خلبانی تجاری (حدود ۱۱۰ ساعت پرواز و ۲۵۰ ساعت آموزش تئوری)
• مدرک IR: گذراندن دوره آموزش پرواز با ابزار (حدود ۴۰ ساعت پرواز و ۶۰ ساعت آموزش تئوری)

گام سوم: در آزمون‌های سازمان هواپیمایی کشوری شرکت کنید:

• آزمون PPL: پس از گذراندن دوره خلبانی خصوصی
• آزمون CPL: پس از گذراندن دوره خلبانی تجاری
• آزمون IR: پس از گذراندن دوره آموزش پرواز با ابزار

گام چهارم: تجربه کسب کنید:

• جستجوی شغل به عنوان کمک خلبان: در شرکت‌های هواپیمایی کوچک یا آموزشی
• کسب تجربه پرواز: در مسیرهای مختلف و با انواع هواپیماها

گام پنجم: ارتقای شغل:

• کسب مدرک ATPL: برای خلبانی هواپیماهای مسافربری بزرگ
• کسب تجربه بیشتر: برای ارتقای رتبه و سمت در شرکت هواپیمایی

مطلب پیشنهادی: چگونه گواهینامه خلبانی هواپیما بگیریم؟

برای خلبان شدن چه رشته ای باید خواند؟

به طور کلی برای تحصیل در رشته خلبانی، داوطلب باید شرایط عمومی زیر را داشته باشد:

۱. حداقل سن: ۱۸ سال تمام

۲. مدرک تحصیلی:

• خلبانی غیرنظامی: داشتن حداقل مدرک دیپلم
• خلبانی نظامی: دیپلم ریاضی فیزیک

۳. وضعیت نظام وظیفه:

• داوطلبان آقا: معافیت تحصیلی یا پایان خدمت

۴. سلامتی:

• گذراندن معاینات پزشکی با گواهینامه کلاس ۱ از سازمان هواپیمایی کشوری
• تناسب اندام
• عدم نقص عضو
• عدم اعتیاد

۵. تسلط به زبان انگلیسی:

• در حد قابل قبول برای گذراندن دوره های آموزشی و مکالمه با برج مراقبت

شرایط اختصاصی خلبان شدن:

• خلبانی غیرنظامی: ثبت نام در مراکز آموزش خلبانی
• خلبانی نظامی: قبولی در آزمون ورودی دانشگاه شهید ستاری

هزینه تحصیل:

• خلبانی غیرنظامی: شهریه دوره آموزش خلبانی + هزینه پرواز آموزشی
• خلبانی نظامی: رایگان

---

بیشتر بخوانید:

صفر تا ۱۰۰ خلبانی هواپیما فوق سبک

---

دوره‌های مختلف خلبانی

برای اینکه بتوانید در آزمون استخدامی خلبانی ایرلاین‌ها شرکت کنید، باید مدارک زیر را اخذ کنید:

۱. دوره خلبانی PPL:

• مخفف Private Pilot’s Licence به معنی مدرک خلبانی شخصی.
• این مدرک به شما اجازه می‌دهد که به عنوان خلبان یک هواپیمای کوچک، با یک یا چند مسافر پرواز کنید.
• برای اخذ این مدرک باید حدود ۴۰ ساعت پرواز و ۲۵۰ ساعت آموزش تئوری را پشت سر بگذارید.

۲. دوره خلبانی CPL:

• مخفف Commerical Pilot’s Licence به معنی مدرک خلبانی تجاری.
• این مدرک به شما اجازه می‌دهد که به عنوان خلبان یک هواپیمای تجاری، با تعداد زیادی مسافر پرواز کنید.
• برای اخذ این مدرک باید حدود ۳۵۰ ساعت آموزش تئوری و ۱۱۰ ساعت پرواز را پشت سر بگذارید.

۳. دوره خلبانی IR:

• این دوره برای کار در شرکت‌های هواپیمایی لازم است.
• این کلمه مخفف Instrument Rating است که در اصل مانند PPL و CPL مدرک (لایسنس) نیست.
• این دوره به شما آموزش می‌دهد که چگونه در شرایطی که دید کافی وجود ندارد، با استفاده از ابزارها پرواز کنید.
• برای اخذ این مدرک باید حدود ۱۸۰ ساعت آموزش تئوری و ۴۰ ساعت پرواز را پشت سر بگذارید.

۴. دوره خلبانی ATPL:

• دوره ATPL مخفف عبارت Airline Transport Pilot License به معنی گواهینامه خلبانی حمل‌ونقل هوایی است.
• این گواهینامه بالاترین سطح از مجوزهای خلبانی بوده و برای کسانی که می‌خواهند به عنوان خلبان در ایرلاین‌ها فعالیت کنند، ضروری است.
• برای اخذ این مدرک باید حدود ۲۵۲ ساعت آموزش تئوری لازم است و گواهینامه آن به صورت FROZEN صادر می‌شود.

 

معاینات پزشکی خلبانی

معاینات پزشکی خلبانی به دو دسته کلاس ۲ و کلاس ۱ تقسیم می‌شوند:

گواهینامه کلاس ۲:

• برای ورود به رشته خلبانی و تحصیل در مقطع PPL لازم است.
• دو سال اعتبار دارد.
• شامل موارد زیر است:
  • آزمایش‌های کامل خون و ادرار
  • نوار قلب
  • نوار مغز
  • اکو کاردیو گرافی قلب
  • تست چشم (شامل عمق دید، کور رنگی و تعیین سطح بینایی)
  • تست شنوایی یا ادیومتری
  • معاینه دندان
  • تست اعتیاد
  • تست هوش
  • تست روانپزشکی
• حداقل قد مورد نیاز برای خلبانی ۱۶۵ سانتی‌متر است.
• در صورت قبولی در معاینات، تاییدیه‌ای به شما داده می‌شود که نشان‌ می‌دهد مجاز به شرکت در کلاس‌های خلبانی هستید.

گواهینامه کلاس ۱:

• برای دانشجویان متقاضی تحصیل در مقطع CPL و IR و همچنین کلیه خلبانان مسافربری فعال در ایرلاین لازم است.
• یک سال اعتبار دارد و بعد از آن باید تمدید شود.
• شامل تمام معاینات گواهینامه کلاس ۲ به همراه معاینات تخصصی‌تر مانند:
  • تست‌های تنفسی
  • تست‌های گوارشی
  • تست‌های ارتوپدی
  • معاینه کامل توسط متخصصان مختلف
  • بررسی سابقه پزشکی

زبان انگلیسی در خلبانی

زبان انگلیسی در خلبانی از اهمیت بالایی برخوردار است. زیرا:

• زبان رسمی ارتباطات هوانوردی در سراسر جهان است.
• خلبانان باید بتوانند با برج مراقبت، سایر هواپیماها و خدمات ترافیک هوایی به زبان انگلیسی ارتباط برقرار کنند.
• کتاب‌ها، دستورالعمل‌ها و اسناد مربوط به خلبانی به زبان انگلیسی هستند.

سطوح زبان انگلیسی مورد نیاز برای خلبانی:

• سطح ۴ ایکائو: حداقل سطح زبان انگلیسی مورد نیاز برای خلبانان هواپیماهای مسافربری است.
• سطح ۵ ایکائو: سطح زبان انگلیسی مورد نیاز برای خلبانان هواپیماهای جنگنده و سایر هواپیماهای تخصصی است.

آزمون‌های زبان انگلیسی خلبانی:

• آزمون زبان انگلیسی هوانوردی (ICAO): این آزمون توسط سازمان هواپیمایی کشوری برگزار می‌شود و برای دریافت گواهینامه خلبانی لازم است.
• آزمون‌های زبان انگلیسی تخصصی خلبانی: برخی از ایرلاین‌ها و آموزشگاه‌های خلبانی، آزمون‌های زبان انگلیسی تخصصی خود را برگزار می‌کنند.

راه‌های ارتقای زبان انگلیسی برای خلبانی:

• گذراندن دوره‌های زبان انگلیسی تخصصی خلبانی: این دوره‌ها توسط آموزشگاه‌های زبان و یا آموزشگاه‌های خلبانی برگزار می‌شوند که متقاضیان می‌توانند به صورت هم‌زمان با دوره خلبانی مهارت زبان خود را تا حد قابل قبول ارتقا دهند.
• استفاده از منابع آموزشی زبان انگلیسی خلبانی: کتاب‌ها، نرم‌افزارها و وب‌سایت‌های آموزشی زیادی برای یادگیری زبان انگلیسی خلبانی وجود دارد.
• تمرین مکالمه به زبان انگلیسی: با خلبانان دیگر، دانشجویان خلبانی و یا افراد انگلیسی‌زبان مکالمه کنید.

دوره آموزش خلبانی تئوری (گراند)

پس از گذراندن معاینات پزشکی و آزمون زبان انگلیسی، دوره‌های آموزش تئوری یا کلاس‌های زمینی خلبانی آغاز می‌شود. این دوره‌ها شامل دروس زیر هستند:

۱. هواشناسی:

• آشنایی با مفاهیم هواشناسی مانند فشار هوا، دما، رطوبت، باد و ابرها
• پیش‌بینی وضعیت جوی و تأثیر آن بر پرواز
• استفاده از ابزارهای هواشناسی

۲. آیرودینامیک:

• مطالعه اصول علمی مربوط به حرکت هواپیما در هوا
• شناخت نیروهای بالابر، پسار، رانش و وزن
• محاسبات مربوط به عملکرد هواپیما

۳. آلات دقیق پرواز:

• آشنایی با انواع ابزارهای دقیق موجود در کابین خلبان
• نحوه کار با این ابزارها و استفاده از آنها برای ناوبری و پرواز

۴. ناوبری هوایی:

• آشنایی با روش‌های مختلف ناوبری هوایی
• استفاده از نقشه‌ها، نمودارها و ابزارهای ناوبری
• محاسبات مربوط به مسیر پرواز

۵. مقررات وزن و تعادل:

• آشنایی با مقررات مربوط به وزن و تعادل هواپیما
• محاسبات مربوط به بارگیری هواپیما

۶. قابلیت‌های هواپیما:

• آشنایی با قابلیت‌های مختلف هواپیما مانند سرعت، ارتفاع و برد
• محدودیت‌های عملکردی هواپیما

۷. موتور و سیستم:

• آشنایی با انواع موتورهای هواپیما و نحوه کار آنها
• سیستم‌های مختلف هواپیما مانند سیستم سوخت، سیستم الکتریکی و سیستم هیدرولیک

۸. نحوه کار با کامپیوتر پرواز و محاسبات:

• آشنایی با کامپیوتر پرواز و نحوه کار با آن
• انجام محاسبات مربوط به پرواز با استفاده از کامپیوتر پرواز

۹. نقشه‌خوانی:

• آشنایی با انواع نقشه‌های هوایی
• نحوه استفاده از نقشه‌ها برای ناوبری

۱۰. فیزیولوژی پرواز:

• آشنایی با اثرات فیزیولوژیکی پرواز بر بدن انسان
• حفظ سلامت و تناسب اندام برای خلبانی

نکات مهم:

• مدت زمان دوره‌های آموزش تئوری به نوع دوره و آموزشگاه خلبانی بستگی دارد. به طور کلی حدود ۴۰۰ تا ۶۰۰ ساعت آموزش تئوری برای خلبانی هواپیماهای مسافربری لازم است.
• در این دوره‌ها از کتاب‌ها، فیلم‌ها، شبیه‌سازها و سایر ابزارهای آموزشی استفاده می‌شود.
• گذراندن آزمون‌های مربوط به هر درس برای دریافت گواهینامه خلبانی الزامی است.

دوره آموزش عملی خلبانی و انواع گواهینامه‌ها

پس از گذراندن دروس تئوری، دانشجو به واحد عملیات معرفی می‌شود تا دوره عملی خلبانی را آغاز کند. این دوره شامل موارد زیر است:

گواهینامه خلبانی  CPL INTEGRATED

دوره خلبانی بازرگانی (CPL) اولین گام  از آموزش خلبانی است. با داشتن این مدرک شما می‌توانید:

• به عنوان خلبان هواپیماهای تجاری مسافربری را هدایت کنید.
• در ایرلاین‌ها استخدام شوید.
• از پرواز به عنوان شغل خود استفاده کنید.

دوره CPL شامل موارد زیر است:

• حدود ۳۰۰ ساعت کلاس تئوری
• ۱۰۰ ساعت پرواز آموزشی
• آزمون تئوری و عملی در سازمان هواپیمایی کشوری

پس از دریافت مدرک CPL، شما برای ورود به ایرلاین‌ها باید دوره Instrument Rating (IR) را نیز طی کنید. این دوره شامل:

• ۱۸۰ ساعت کلاس تئوری
• ۴۰ ساعت پرواز آموزشی
• آزمون تئوری و عملی در سازمان هواپیمایی کشوری

نکته:

• ۳۰ ساعت از پرواز آموزشی دوره IR را می‌توان با شبیه‌ساز پرواز انجام داد.
• ۱۰ ساعت در مقطع CPL و ۲۰ ساعت برای دوره IR.

شرایط خلبانی مسافربری

شرایط خلبان شدن مسافربری شامل این می شود که پس از اخذ مدارک ATPL و CPL/IR آماده فعالیت در ایرلاین‌ها خواهید بود.

این دوره‌ها شامل موارد زیر هستند:

• آشنایی با سیستم‌ها و تجهیزات هواپیمای مسافربری
• تمرین پرواز با هواپیمای مسافربری در شبیه‌ساز
• تمرین پرواز با هواپیمای مسافربری در شرایط واقعی

نوع دوره‌های مخصوص هواپیمای مسافربری به نوع هواپیماهایی که ایرلاین در اختیار دارد متفاوت است. هزینه گذراندن دوره فوق یا از طرف ایرلاین پرداخت می‌شود یا متقاضی هزینه را خواهد پرداخت. به طور کلی، زمان موردنیاز برای اخذ مدرک CPL و IR بستگی به شرایط مختلفی دارد و از ۲ تا ۵ سال طول خواهد کشید.

مراحل کلی برای تبدیل شدن به خلبان هواپیمای مسافربری:

1. دریافت گواهینامه خلبانی  CPL/IR/ATPL
2. موفقیت در آزمون استخدامی ایرلاین
3. گذراندن دوره‌های مخصوص به انواع مختلف هواپیمای مسافربری ( تایپ هواپیما)

نکات مهم:

• خلبانی شغل چالشی و پرمسئولیت است.
• برای موفقیت در این شغل نیاز به علاقه، استعداد و تلاش زیاد است.
• هزینه آموزش خلبانی بالا است.
• شرایط استخدام در ایرلاین‌ها رقابتی است.

تفاوت دوره‌های Integrated و Modular رشته خلبانی

دوره‌های خلبانی به دو دسته Integrated (یکپارچه) و Modular (ماژولار یا ناپیوسته) تقسیم می‌شوند.

دوره‌های Integrated:

• شامل تمام دروس و پروازهای لازم برای دریافت گواهینامه ATPL هستند.
• به صورت پیوسته و در یک مرحله گذرانده می‌شوند.
• برای دانشجویانی مناسب هستند که می‌خواهند از صفر شروع کنند و به طور کامل برای شغل خلبانی مسافربری آماده شوند.

دوره‌های Modular:

• شامل دروس و پروازهای لازم برای دریافت گواهینامه CPL هستند.
• به صورت مرحله به مرحله و در چند مرحله گذرانده می‌شوند.
• برای دانشجویانی مناسب هستند که می‌خواهند فعلاً مدرک CPL را دریافت کنند و بعداً برای دریافت گواهینامه ATPL اقدام کنند.

مزایای دوره‌های Integrated:

• آموزش یکپارچه و پیوسته
• کاهش هزینه در طول دوره
• آمادگی بیشتر برای شغل خلبانی مسافربری

معایب دوره‌های Integrated:

• طولانی بودن دوره
• هزینه بالا در ابتدای دوره

مزایای دوره‌های Modular:

• انعطاف پذیری بیشتر
• هزینه پایین تر در ابتدای دوره
• امکان کار در حین تحصیل

معایب دوره‌های Modular:

• طولانی تر بودن دوره در مجموع
• احتمال فراموشی مطالب در فواصل بین مراحل

انتخاب بین دوره‌های Integrated و Modular به عوامل مختلفی مانند شرایط مالی، زمان و اهداف دانشجو بستگی دارد.

نکات مهم:

• برای خلبان مسافربری شدن، نیاز به دریافت گواهینامه ATPL است.
• شرایط اخذ گواهینامه ATPL شامل حداقل سن ۱۸ سال، مدرک دیپلم، سلامتی جسمی و روانی، تسلط به زبان انگلیسی و گذراندن دوره‌های آموزشی مربوطه است.
• خلبانی شغل چالشی و پرمسئولیت است.
• برای موفقیت در این شغل نیاز به علاقه، استعداد و تلاش زیاد است.
• هزینه آموزش خلبانی بالا است.
• شرایط استخدام در ایرلاین‌ها رقابتی است.

شرایط ترفیع خلبان هواپیمای مسافربری

شرایط ترفیع خلبان هواپیمای مسافربری در شرکت‌های هواپیمایی مختلف، متفاوت است. اما به طور کلی، مراحل زیر برای ترفیع خلبان در نظر گرفته می‌شود:

۱. افزایش ساعت پرواز:

• خلبانان باید با افزایش ساعت پرواز خود، تجربه و مهارت خود را ارتقا دهند.
• تعداد ساعات پرواز مورد نیاز برای ترفیع، به نوع هواپیما و شرکت هواپیمایی بستگی دارد.

۲. گذراندن دوره‌های آموزشی:

• خلبانان باید دوره‌های آموزشی مربوط به تایپ هواپیمای جدید را با موفقیت بگذرانند.
• این دوره‌ها شامل آموزش‌های تئوری و عملی هستند.

۳. موفقیت در آزمون‌ها:

• خلبانان باید در آزمون‌های مربوط به تایپ هواپیمای جدید موفق شوند.
• این آزمون‌ها شامل امتحانات کتبی و عملی هستند.

۴. کسب سابقه و تجربه:

• خلبانان باید سابقه و تجربه کافی در پرواز با نوع هواپیمای جدید را داشته باشند.
• این سابقه و تجربه می‌تواند با گذراندن دوره‌های شبیه‌ساز پرواز و پروازهای آموزشی به دست آید.

۵. ارتقای رتبه:

• با گذراندن مراحل بالا، رتبه خلبان ارتقا می‌یابد.
• رتبه خلبان از کمک خلبان دوم تا کاپیتان متغیر است.

در مثال شرکت هواپیمایی زاگرس، مراحل ترفیع خلبان به شرح زیر است:

۱. کمک خلبان دوم (Second Officer):

• دارای گواهینامه CPL و حداقل ۲۵۰ ساعت پرواز
• گذراندن دوره تایپ هواپیما و آموزش‌های اولیه
• پرواز تحت نظر کمک خلبان اول یا کاپیتان

۲. کمک خلبان اول (First Officer):

• دارای گواهینامه CPL و حداقل ۱۰۰۰ ساعت پرواز
• گذراندن دوره‌های آموزشی مربوطه
• تجربه پرواز به عنوان کمک خلبان دوم

۳. کاپیتان (Captain):

• دارای گواهینامه ATPL و حداقل ۳۰۰۰ ساعت پرواز
• گذراندن دوره‌های آموزشی مربوطه
• تجربه پرواز به عنوان کمک خلبان اول

شرایط حقوق و مزایای خلبان مسافربری

حقوق و مزایای خلبان مسافربری به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:

• جایگاه خلبان: کمک خلبانان حقوق کمتری نسبت به کاپیتان‌ها دریافت می‌کنند.
• گرید خلبان: خلبانان با گرید بالاتر، حقوق بیشتری دریافت می‌کنند.
• شرکت هواپیمایی: شرکت‌های هواپیمایی مختلف، حقوق و مزایای متفاوتی را به خلبانان خود ارائه می‌دهند.
• مسیرهای پروازی: خلبانانی که در مسیرهای بین‌المللی پرواز می‌کنند، حقوق بیشتری دریافت می‌کنند.
• سابقه کار: خلبانانی که سابقه کار بیشتری دارند، حقوق بیشتری دریافت می‌کنند.

میانگین درآمد خلبان در ایران به شرح زیر است:

• کمک خلبان: حدود ۱۵ تا ۲۵ میلیون تومان
• خلبان: حدود ۲۵ تا ۴۵ میلیون تومان

البته این ارقام فقط میانگین هستند و ممکن است حقوق خلبان در ایران در شرکت‌های مختلف و با سابقه کار و شرایط مختلف، متفاوت باشد.

مزایای خلبانان مسافربری:

• بیمه عمر و درمانی
• بازنشستگی پیش از موعد
• استفاده از امکانات رفاهی شرکت هواپیمایی

سوالات متداول شرایط خلبان شدن

۱. شرایط سنی برای خلبان شدن چیست؟

• حداقل سن برای آقایان ۲۰ سال و برای خانم‌ها ۲۲ سال است.
• حداکثر سن برای آقایان ۳۰ سال و برای خانم‌ها ۳۲ سال است.

۲. چه مدارکی برای خلبان شدن لازم است؟

• حداقل دیپلم متوسطه در یکی از رشته‌های ریاضی فیزیک، علوم تجربی، فنی حرفه‌ای و کاردانش
• گذراندن دوره‌های آموزشی خلبانی و دریافت گواهینامه ATPL

۳. مراحل استخدام خلبان در ایرلاین‌ها چگونه است؟

• ثبت‌نام در آزمون استخدامی ایرلاین‌ها
• موفقیت در آزمون کتبی و مصاحبه
• گذراندن دوره‌های آموزشی مربوط به تایپ هواپیما
• دریافت مجوز پرواز از سازمان هواپیمایی کشوری

۴. هزینه آموزش خلبانی چقدر است؟

• هزینه آموزش خلبانی به عوامل مختلفی مانند نوع دوره، آموزشگاه و امکانات آن بستگی دارد.
• به طور کلی، هزینه آموزش خلبانی در ایران بین ۵۰۰ میلیون تا ۱ میلیارد تومان است.

۵. حقوق و مزایای خلبانان چقدر است؟

• میانگین درآمد خلبان در ایران به جایگاه خلبان، گرید خلبان، شرکت هواپیمایی، مسیرهای پروازی و سابقه کار بستگی دارد.
• میانگین درآمد خلبان در ایران بین ۲۵ تا ۴۵ میلیون تومان است.

۶. مزایای شغل خلبانی چیست؟

• بیمه عمر و درمانی
• بازنشستگی پیش از موعد
• استفاده از امکانات رفاهی شرکت هواپیمایی
• **حقوق و مزایای جانبی مانند حق مسکن، حق اولاد و…»

۷. معایب شغل خلبانی چیست؟

• شغل خلبانی شغل چالشی و پرمسئولیت است.
• ساعت کاری نامنظم و پرواز در شرایط مختلف آب و هوایی
• فشار روانی و استرس بالا
• دوری از خانواده و دوستان

۸. چه مهارت‌هایی برای خلبان شدن لازم است؟

• توانایی‌های جسمی و روانی مناسب
• قدرت تمرکز و دقت بالا
• مهارت‌های حل مسئله و تصمیم‌گیری
• توانایی کار تیمی و ارتباطی
• تسلط به زبان انگلیسی

برای خلبان شدن چند سال باید درس خواند؟

برای تبدیل شدن به یک خلبان تجاری، معمولاً حدود ۲ تا ۳ سال آموزش نیاز است، که شامل گذراندن دوره‌های تئوری و عملی است.